Literatura renesansu odzwierciedlała humanistyczne ideały epoki. W centrum znalazł się człowiek, jego doświadczenia, emocje i marzenia. Twórcy inspirowali się antykiem, ale jednocześnie tworzyli nowe gatunki literackie.
We Włoszech Dante, Petrarka i Boccaccio zapoczątkowali literaturę renesansową, tworząc dzieła o miłości, przyrodzie i moralności. W Anglii William Szekspir stworzył dramaty i komedie, które do dziś uznawane są za arcydzieła światowej literatury. W Hiszpanii Cervantes napisał „Don Kichota”, uznawanego za pierwszą nowoczesną powieść. Literatura renesansu chętnie podejmowała tematykę miłości, piękna, życia ziemskiego, ale także problemów moralnych i społecznych.
W Polsce renesans był złotym wiekiem literatury – Mikołaj Rej pisał w języku polskim, Jan Kochanowski tworzył ponadczasowe fraszki i treny, a Andrzej Frycz Modrzewski rozważał kwestie ustrojowe. Druk sprawił, że literatura stała się szerzej dostępna, co umożliwiło rozwój czytelnictwa.
Poezja renesansowa była często refleksyjna, ale pełna wiary w możliwości człowieka. W dramacie i satyrze podejmowano tematy polityczne i obyczajowe. Literatura renesansu do dziś zachwyca bogactwem formy, uniwersalnością tematów i pięknem języka.