Literatura współczesna jest niezwykle zróżnicowana pod względem form, tematów i nurtów. Pojawiają się powieści postmodernistyczne, literatura feministyczna, science fiction, literatura migrantów i literatura faktu. Autorzy badają tożsamość jednostki w świecie globalnym, relacje między człowiekiem a technologią oraz problemy społeczne i polityczne.
W Polsce twórcy, tacy jak Olga Tokarczuk, Wiesław Myśliwski, Dorota Masłowska czy Zygmunt Miłoszewski, wprowadzają nowe spojrzenie na narrację, język i formę literacką.
Literatura współczesna eksperymentuje z narracją nieliniową, punktami widzenia, językiem potocznym i multimediami. Popularne są powieści kryminalne, reportaże i literatura faktu, które łączą walory informacyjne z artystycznymi. Poezja współczesna przyjmuje różne formy – od tradycyjnych wierszy po poezję wizualną i performatywną.
Współczesna literatura podejmuje tematy globalne – migracje, ekologia, wojny i konflikty – a także lokalne, ukazując codzienne życie ludzi. Literatura jest miejscem eksperymentu formalnego i refleksji nad kondycją człowieka. Współczesność pokazuje, że słowo pisane pozostaje narzędziem analizy świata i wyrażania emocji.