Literatura średniowieczna była zróżnicowana, ale dominowała w niej tematyka religijna. Powstawały kazania, legendy o świętych i pieśni kościelne, które miały uczyć wiernych. Jednym z najważniejszych dzieł jest „Boska komedia” Dantego, która łączy średniowieczny obraz świata z początkiem nowej epoki.
W literaturze świeckiej popularne były eposy rycerskie, takie jak „Pieśń o Rolandzie” we Francji czy „Beowulf” w Anglii.
W Niemczech i Hiszpanii powstawały opowieści o bohaterach narodowych, jak „Pieśń o Nibelungach” czy „Pieśń o Cydzie”. Ważnym nurtem była literatura dydaktyczna i moralizatorska, która miała kształtować postawy społeczne. W Polsce powstały pierwsze kroniki, jak dzieło Galla Anonima, które opisywały dzieje władców. Jan Długosz w XV wieku spisał monumentalną kronikę Polski, będącą źródłem wiedzy o średniowieczu.
Poezja religijna, np. „Bogurodzica”, była jednym z najstarszych zabytków języka polskiego i pełniła funkcje liturgiczne. Literatura średniowieczna rozwijała się zarówno w łacinie, jak i w językach narodowych, co miało ogromne znaczenie dla rozwoju kultury. Była to epoka, w której słowo pisane i mówione kształtowało wyobraźnię i wartości społeczeństwa.